پاکدلها: تعادل عبارت است از: توانایی فرد در حفظ و بازیابی حالت یا وضع بدن.
تعادل عنصر اصلی تمامی مهارت های حرکتی است. برخورداری از یک تعادل خوب و مطلوب، گویای آن است که شخص، رابطه ی میان مرکز گرانی ( ثقل ) بدن و سطح اتکای آن را درونی ساخته است. وقتی بدن تعادل می یابد که مرکز ثقل مستقیماً بر سطح اتکا قرار گرفته باشد. حرکت های در جا و ثابت نظیر: حرکات و اشارات بدنی، بازوها و ران ها نیز در شرایطی رخ می دهد که مرکز ثقل، با سطح اتکا مطابقت کند. اگر مرکز ثقل به بیرون از سطح اتکا انتقال یابد، بدن در فضای عمومی و در هر سو حرکت خواهد کرد. حرکت ضعیف یا کارآمد منوط به این است که تا چه حد، فرد قادر است تعادل خود را کنترل کند و تعادل از دست رفته را مجدداً برقرار کند.
توانایی بدن در حفظ یا بازیابی تعادل در ضبط اندام های حسی معینی است. دستگاه دهلیزی یا مجاری نیم دایره در گوش داخلی، به عنوان مرکز تعادل عمل می کند. به همین دلیل اجرای تمرین ها، خم کردن بدن در جهات و زوایای مختلف و حرکات چرخشی برای کودکان توصیه شده است. این تمرین ها موجب می شود که کودکان بیاموزند چگونه استواری بدن خود را بهبود بخشند و در حفظ و بازیابی تعادل مهارت یابند.
تعادل را هم چنین، به عنوان مبنا و سرمنشاء یا حالت صفر برای درک جهات هم فضا نیز معنی کرده اند. این ادراک موجب می شود که کودک با توجه به مرکز ثقل خود، جهات بالا، پایین، عقب، جلو، راست، چپ و … را دریابد. بنابراین مفهوم تعادل به عنوان نقطه مرجع برای آگاهی فضایی از اهمیت بسیاری برخوردار است. برای اجرای موفقیت آمیز طرح ها و الگوهای حرکتی متنوع، کودکان باید از تجربیاتی که مستلزم ایجاد و حفظ تعادل بدن در وضعیت های ایستا، ساکن و پویاست برخوردار باشند.
در هر صورت، آن ها باید بیاموزند که در آغاز، بر سطوح کم ارتفاع و عریض و به تدریج بر سطوح بلند و کم عرض تعادل بدنی خود را حفظ کنند.
برای ارزیابی تعادل بدنی به جدول 5 رجوع کنید. این جدول سطوح سنی پیش از دبستان یعنی 5 تا 7 سالگی را در بر می گیرد.
جدول 5: ارزیابی تعادل بدنی
|
موارد ارزیابی |
1 |
2 |
3 |
|
روی یک پا با چشمان باز به مدت 10 ثانیه می ایستد ( 3 مرتبه ) |
|||
|
به راحتی روی تخته ی تعادل می ایستد. |
|||
|
به راحتی روی تخته ی تعادل راه می رود. |
|||
|
به راحتی روی تخته ی تعادل چهارگوشه ای می ایستد و آن را به صورت نوسانی حرکت می دهد. |
|||
|
در حالت چمباته زده و بازوها به طرفین کشیده و چشم ها بسته شده، نوک پاها از هم جدا می شود و پاشنه ها متصل به هم قرار می گیرد ( به مدت 10 ثانیه، 3 مرتبه ) |
|||
|
در حالی که چشم ها باز و دست ها پشت کمر است، روی نوک پاها ایستاده و با زاویه 90 درجه، بدن را به مدت 10 ثانیه خم می کند ( 2 مرتبه ) |
|||
|
در حالی که روی پای چپ ایستاده، کف پای راست روی سطح داخلی زانوی چپ قرار می گیرد. البته بازوها روی ران ها رها می شود و چشم ها هم باز است. همین عمل را با پای دیگر به مدت 15 ثانیه انجام می دهد ( 2 مرتبه ). |
|||
|
در حالی که چشم ها بسته است و بازوها در طول بدن و پاها چسبیده به هم است روی نوک پاها به مدت 15 ثانیه می ایستد ( 3 مرتبه ) |
|||
|
در حالی که چشم ها بسته است همان تمرین قبل را در 10 ثانیه و 2 مرتبه با هر دو پا انجام می دهد. |
|||
|
در حالی که دست ها در طول بدن است، پاها جفت شده یکی از زانوها روی زمین قرار می گیرد و بدون این که دست ها یا پاها تکان بخورد، بدن را در همین حالت به صورت عمودی به مدت 10 ثانیه نگه می دارد و بعد از استراحت همین عمل را با زانوی دیگری انجام می دهد. |
|||
|
نشستن در سه حالت ( روی دو پا، چهار زانو، روی چهار پایه بدون کمک و تکیه به جایی ) |
|||
|
روی اشیای خاصی بدون کمک و حمایت نظیر بشکه، لاستیک اتومبیل، صندلی، تخته ی لرزان می ایستد. |
|||
|
می تواند روی جاپاها، اشکال هندسی و صفحه های مدور با قطر 30 cm قرار گیرد بدون این که پاهای خود را از آن ها بیرون گذارد. |
|||
|
می تواند با گرفتن طناب روی دو قوطی کنسرو راه برود. |
|||
|
می توان در درون نردبانی که بر روی زمین قرار گرفته قدم بزند. |
فعالیت هایی برای بهبود حرکات تعادلی
1. فعالیت های تخته تعادل
از تخته تعادل معمولاً در برنامه ی آموزشی اوایل کودکی استفاده می کنند. این تخته می تواند عرض مختلفی داشته باشد، هرچه باریک تر باشد فعالیت کردن روی آن دشوارتر است. گوشه های تخته را باید با قلاب هایی بست که وارونه نشود. این تخته را هم می توان هم از سطح باریک و هم از پهنای آن مورد استفاده قرار داد. در گام به جلو کودک به آرامی به طرف جلو حرکت می کند. او می تواند گام های بلند و یا کوتاه بردارد و یا این که با پنجه و یا پاشنه بر روی تخته حرکت کند. این فعالیت با پای برهنه در مقایسه با زمانی که کودک کفش به پا دارد دشوارتر است. کودکان می توانند حرکت بر روی تخته را به شکل گام به عقب و گام به پهلو انجام دهند. کودک در حالی که تعادل خود را حفظ می کند به عقب یا از کناره های تخته باید حرکت کند. فعالیت های پیچیده تر می توانند به شکل های مختلفی برای کودکان تدارک دیده شوند. برای مثال به عقب برگشتن مکرر بر روی تخته تعادل، زانو زدن، انداختن اشیایی مثل توپ یا لوبیا در داخل ظرف هایی که بر روی تخته تعادل تعبیه شده اند در حالی که مسیر تخته را طی می کند، دنبال کردن دستورات شفاهی یا ضبط شده در حال عبور از روی تخته، یا راه رفتن بر روی تخته در حالی که چشم های کودک بسته یا چشم ها بر شیء خاصی متمرکز هستند.
2. اسکیت برد
کودک بر روی تخته باریکی که چرخ های کوچکی به آن متصل است حرکت می کند. به این شکل که بر روی شکم روی تخته می خوابد و یا با زانو ایستاده روی آن حرکت می کند. سطح حرکت می تواند صاف یا شیبدار باشد.
3. نشستن و برخاستن
کودک بر روی زمین با زانوها در حالی که نوک پاها بر روی سطح زمین قرار دارد می نشیند. از او خواسته می شود که بلند شود و بنشیند. تمرین ها تغییر می کنند، به این شکل که ابتدا از شاگرد خواسته می شود این کار را با پا بدون استفاده از دست و سرانجام با چشم های بسته و باز انجام داد.
4. پریدن و چرخیدن
از کودکان خواسته می شود که بپرند، پاها را از یک دیگر باز کنند و دست ها را بالای سرشان ببرند و دست بزنند. برای تغییر این فعالیت، کودک می تواند چرخش های ربع دایره، نیم دایره و تمام دایره را داشته باشد یا این که به چپ، راست، بالا و پایین بپرد.
5. لی لی کردن
از کودک خواسته می شود روی یک پا لی لی کند و بعد پای خود را عوض کند. از الگوهای موزون استفاده کنید: چپ، چپ، راست، راست یا چپ، چپ، راست یا راست، راست، چپ.
6. تمرینات بالا و پایین پریدن
کودکان بر روی تخته پرش یا تخته فنری، تخت خواب فنری، تشک فنری یا تیوپ لاستیک یک کامیون بزرگ بالا و پایین می پرند.
7. پرش جفت پا
این عمل فعالیتی دشوار برای کودکان دارای هماهنگی حرکتی ضعیف است، جهیدن یا پرش جفت پا ترکیبی از تعادل، حرکت بدنی، توازن و هماهنگی است. برخی از کودکان نیاز به کمک جهت یادگیری این فعالیت دارند.
8. بازی حلقه ( هوپ )
حلقه ها اندازه های متفاوتی دارند، از هلاهوپ می توان برای رشد مهارت های حرکتی استفاده کرد. هلاهوپ همان بازی های حلقه ای است. از کودکان خواسته می شود که آن ها را به دور بازوها، سینه بچرخانند، توپ ها را داخل آن ها به بالا و پایین بیندازد، یا داخل آن ها راه برود و خارج شود.
9. مهارت های طناب کشیدن
از یک طناب بلند می توان در تمرین های مختلف استفاده کرد. از کودک خواسته می شود که طناب را به اطراف قسمت مشخص شده بدنش ( مثلاً زانو، مچ پا و کمر ) به منظور آموزش تصویر بدنی بپیچاند. هم چنین از کودک خواسته می شود بر اساس دستورها طناب را به دور صندلی بپیچاند یا زیر میز قرار دهد. به این طرف و آن طرف طناب بپرد یا با آن اشکال، حروف یا اعدادی را درست کند.
شاید این موضوعات هم مورد پسند شما باشد ⇓