نارسانویسی یا دیسلکسیا به مشکلاتی در خواندن و نوشتن که به دلیل اختلال در فرایند شناختی مغز ایجاد میشود، گفته میشود. افرادی که با نارسانویسی مواجه هستند، ممکن است مشکلاتی در تشخیص الفبا، تشخیص صداها، تشخیص کلمات و یا تشخیص جملات داشته باشند. همچنین، این افراد ممکن است مشکلاتی در نوشتن و ترجمه افکار خود به کاغذ داشته باشند.
درمان نارسانویسی شامل مداخلات آموزشی و روان‌شناختی است. این مداخلات شامل تمریناتی برای بهبود خواندن و نوشتن، تمریناتی برای تقویت حافظه و تمرکز، و همچنین مشاوره روان شناختی برای کمک به افراد در مقابله با اضطراب و استرس مرتبط با نارسانویسی است. همچنین، استفاده از فناوری های کمکی مانند نرم‌افزار های تشخیص خطا و تصحیح نوشتاری نیز می تواند بهبود در نوشتن و خواندن افراد مبتلا به نارسانویسی را به همراه داشته باشد.
پاکدلها: زبان نوشتاری یکی از مهمترین اشکال زبان به حساب می آید .با این حال برخی دانش آموزان در به کارگیری مهارتهای زبان نوشتاری با مشکل روبرو هستند. اختلال نارسانویسی به اختلال در زبان نوشتاری اطلاق می شودکه جنبه های مکانیکی و فنی مهارت نوشتن توجه دارد. این اختلال خود را به شکل بد خطی درکودکان دارای حداقل هوش متوسط که حرکتی نیستند نشان میدهد (کریمی به نقل از بوسووان،۲۰۰۲). مشخصه اصلی نارسا نویسی این است که مهارت های نوشتاری کودک با در نظر گرفتن ظرفیت هوشی وسطح آموزش به میزان چشمگیری پایین ترازحد انتظار است (نادری و سیف نراقی،۱۳۷۴؛بشاورد،۱۳۸۲).
نارسا یا بدخط نویسی :
اشکال دست خط به عنوان نقص در فرآیند نوشتن در نظر گرفته میشود. ممکن است قسمتی از یک اختلال کلامی گسترده باشد. بااین که به نظر می رسد شیوه نوشتن یک امر تاریخی باشد. ولی نارسانویسی و حتی اختلالی جزئی دست خط را تحت الشعاع قرار می دهد، نقش مهمی در یادگیری بعدی دارد. کودکان در اکثر مهارت های زبان نوشتاری از قبیل دست خط ،هجی کردن، نقطه گذاری، کاربرد حروف بزرگ وانشاء مشکل داشته باشند، اما شایع ترین اختلال بیان نوشتاری نقص درهجی کردن و املاست (گورمن،ترجمه راغب،۱۳۸۴)
دانش آموزان نارسانویس ممکن است یکی یا همه موارد زیر را دارا باشند.
.۱ بد نوشتن شکل حروف یابه اصطلاح خرچنگ قورباغه نویسی.
۲٫ حروفی که خیلی بزرگ یا کوچک هستند ویکنواخت نیستند.
۳٫ نوشتن کلمات به صورت فشرده(به هم چسبیده).
۴٫ بالا یا پایین خط نوشتن درمواردی که باید روی خط نوشته شود.
۵٫ فاصله گذاشتن بین حروف و کلمات(بیش از اندازه یا خیلی کم)
عوامل موثر در ایجاد نارسانویسی
آسیب مغزی: برخی ازکودکان بعلت کارکردناقص بخشی ازنیمکره چپ مغزکه مربوط به حافظه دیداری کلمات است، بامشکلات نوشتاری روبرو هستند.
نقص درکارکرد مغز ،علت مشخص ندارد اما صدمات وارده درحین تولد،ضربه وتصادف و…ممکن است باعث ناهنجاریهای دیداری گردد که این ناهنجاری ها، مشکلات نوشتاری رابه دنیال دارد.
پردازش اطلاعات:میزان توجه،حافظه وتوانایی رمزگشایی ازجمله عواملی محسوب می شوندکه درگرفتن وتبدیل اطلاعات لازم برای نوشتن حائزاهمیت است
نقص درهریک ازحیطه های نامبرده می تواندباعث ناتوانی درنوشتن شود.
تاخیررشدی:تاخیردررشدفسمتهای مختلف دستگاه عصبی مرکزی،رشدمهارتهای نوشتاری راتحت تاثیرقرارمی دهد
نقص دیداری: توانایی بینایی ازجمله پیش نیازهای مهارتهای نوشتن محسوب می شود ؛اگر بینایی کودک ضعیف باشد،عمل نوشتن برای کودک سخت ودرمواقعی عیرممکن می سازد.
وضیعت نشستن:وضعیت نوشتن فرددرهنگام نوشتن تاثیرزیادی برنحوه عملکردوی دارد.برخی کودکان هنگام نوشتن وضعیت نامناسبی به بدن خود می دهند ویاوضعیت قراردادن کاغذدرجلوی روی فردبصورت نامناسب (خیلی کج یا کاملاعمودی)است درنوشتن مشکلاتی ایجادمی کند.
چپ دستی:دربرخی مواردچپ دستی فردممکن است تبدیل به یک عامل درایجاداختلالات نوشتن می شود
.بعنوان مثال زمانی که کودک چپ دست درکنارسایرهمکلاسیهایش مینشینداگردرجای صحیح(منتهی الیه سمت چپ نیمکت)قرارنگیرد،ممکن است مرتبابه آرنج فردی که درکنارش نشسته برخوردکندودرنتیجه نوشته اش بصورت درهم وبرهم می آید.
اختلالات حرکتی:کودکان دارای اختلالات نوشتن ممکن است هماهنگی حرکتی ضعیفی راازخودنشان میدهنداین کودکان دراستفاده ازدستهایشان برای فعالیت هایی که مستلزم تنظیم ظریف حرکات است بامشکل مواجه می شوند.
۱٫ تمرین های روی تابلو: این تمرین ها ورزیدگی لازم را پیش از شروع به آموزش نوشتن به وجود می آورد. دوایر،خطوط، اشکال هندسی،حروف و اعداد را می توان با حرکات آزاد وگسترده دست و بکارگیری عضلات شانه، بازو، دست ها و انگشتان روی تابلو طراحی کرد. ۲٫ پرورش حرکات نوشتن با دیگر وسایل: نقاشی انگشتی، نوشتن روی خاکستر یاروی ماسه در جهت حرکات مربوط به نوشتن تمرین مطلوب است با قلم نقاشی میتوان برای طراحی اشکال حروف واعداد استفاده کرد(رخشان،فریدون ،فریار و همکاران،۱۳۷۹). ۳٫ حالت: برای آمادگی نوشتن ،کودک باید راحت بر روی صندلی ینشیند. میز او باید ارتفاع مناسب داشته پایه هایش ثابت و بی تحرک باشد پاهای کودک بازمین تماس داشته باشد وبتواند هر دو ساعد خودرا روی میز قراردهد وبا دستی که نمی‌نویسد کاغذرا بالا نگه دارد.
۴٫ وضعیت کاغذ: برای درست نویسی کاغذ بایستی راست و بدون کجی و موازی با لبه ی پایین میز تحریر قرارگیرد. برای کمک به کودک برای میزان کردن کاغذ خود به این حالت یک تکه نوار جهت انطباق ضلع فوقانی کاغذ در قسمت بالای میز قرار گیرد.
۵٫ گرفتن مداد: مداد را بایستی بین انگشت شصت و انگشت وسط قرارداد در حالی که انگشت اشاره روی مداد قرار بگیرد. مداد باید بالای قسمت تراشیده شده گرفته شود برای خوب گرفتن مداد دور آن را گل رس یا خمیر بازی قرار دهید. از مدادهای کوتاه نباید استفاده کرد به این علت که درست بکار بردن آن مشکل است. بسیاری از کودکان از لحاظ گرفتن موفقیت آمیز مداد بااین روش متفاوت هستند بااین حال گرفتن به روش خنجری و چنگکی برای نوشتن ،نوشتن با مدادHB است. نوشتن با مداد پلاستیکی
۶٫ الگو ها و قالب ها: اشکال هندسی(مربع،دایره …..) حروف، اعداد را می توان به صورت الگوهای بریده از مقوا یا پلاستیک ارائه نمود برای جلوگیری از لغزش الگوها رابا گیره به کاغذ محکم کنید. به کودک بگویید که حدودشکل مورد نظرخودرا با مداد معمولی و با مداد رنگی روی کاغذ ترسیم کند،آنگاه الگو را بردارد و بعد بگویید که چه شکلی بوجود آمده است. شکل الگورا از وسط مقوا در آورد.
۷٫ ترسیم از روی مدل: اشکال پر رنگ را روی یک صفحه کاغذ سفید بعدی روی آن کاغذ نازکی قرار دهید از روی اشکال کپی کند. در ابتدا از خطوط مورب و دایره استفاده کند باید خطوط افقی و عمودی وبعد ازآن حروف و اعداد رابکار بگیرد. کودک می تواند از مداد رنگی یا مداد زغالی استفاده کنید.
۸٫ ترسیم بین خطوط: از کودک بخواهید که وسط خطوط متوازی مختلف الشکل،خطوط موازی دیگری رسم کند و این می تواند طرح یک حرف باشد در این صورت گذاشتن علامت فلش و شماره برای نشان دادن جهت و املاء حروف مفید خواهد بود.
۹٫ نقطه چین: طرح ساده ای را رسم کنید آنگاه فرم نقطه چین همان طرح را نیز در کنار آن رسم کنید. از کودک بخواهید که با آن نقطه ها آن طرح را کامل کند.
۱۰٫ ابتدا با کاغذ بدون خط کا ر را شروع کنید: سپس از کاغذی که خطوط باز-با فاصله دارد استفاده کنید برای نوشتن حروف این کار به کودک کمک می کند تا دستش را برای نوشتن ورزیده کند، مرحله اصلی حروف آموزی با نوشتن می توان از خطوط راهنما که هر کدام رنگ خاص دارند استفاده کرد. کاغذ معمولی را می توان با رنگ های راهنما در جهت کمک به نوشتن صحیح کودک خط کشی کرد، در واقع ما می توانیم به جای یک خط زمینه از۵ خط رنگی استفاده و حروف را به روش زیر آموزش دهیم.
۱۱٫ حروف از ساده به مشکل: در آموزش حروف باید آن دسته از حروف که شکل ساده تری دارند در ابتدا آموخته شود. همان روشی که امروزه در نگارش کتاب اول ابتدایی مورد توجه قرارگرفته است. نظریه ی دیگری مبتنی بر این تجربه است که مصوت های بلند و کوتاه(آ-او-ای) و (ا-ءا-) زودتر از دیگر حروف آموخته شود تا کودک بتواند ترکیبات متعددی با صامت ها بسازد و مفهوم هجا را بهتر فرا گیرد.
