بسیاری از دانش آموزان مقطع ابتدایی، به وعده غذایی صبحانه علاقهای ندارند و از آن به شدت گریزان اند.
در این میان، بسیاری از والدین نیز برای ایجاد علاقه به خوردن صبحانه در کودکان خود تلاشی نمیکنند و به راحتی تسلیم میل آنها میشوند.به گزارش سایت پزشکان بدون مرز، سالهایی که کودک در مدارس ابتدایی میگذراند، از نظر تغذیه دوره مهمی است. زیرا رشد اصلی کودک در این سنین اتفاق میافتد. ثابت شده است که بچههایی که صبحانه میخورند، در مدرسه تمرکز بیشتری دارند و قدرت یادگیری شان بالاتر است و بچههایی که صبحانه نمیخورند، حافظه کوتاه مدت شان صدمه میبیند و تمرکزشان در کلاس کم است.اگرچه سرعت رشد آنها کمتر از سالهای اول زندگی است، ولی باید توجه داشت که هر مرحله از رشد متکی بر روند مرحله قبل است و مرحله بعد را تحت تاثیر قرار میدهد.از آنجایی که بچهها بیش از یک سوم روز را در مدارس میگذرانند، نوع غذایی که در مدرسه دریافت میکنند درسلامت آنها تاثیر مهمی دارد. آنها وعدههای مهمی چون میان وعدههای صبحگاهی که اغلب به جای صبحانه مصرف میشوند و نیز ناهار را در مدرسه میل میکنند و همین مسئله، توجه زیاد متخصصین را به نوع غذایی که آنها دریافت میکنند بیشتر میکند.
بدن دانشآموزان در طول روز به سه وعده غذایی اصلی و دو میان وعده نیاز دارد و باید از تمامی گروههای غذایی شامل شیر، لبنیات، گوشت و حبوبات، انواع سبزی و میوه و گروه نان و غلات مصرف کند و تعادل و تنوع غذایی در این سنین باید مورد توجه قرار گیرد.وعده غذایی صبحانه، نقش بسیار موثری در سلامت جسمی و فکری دانشآموزان دارد. با توجه به ناشتا بودن در طول شب، اگر دانشآموز صبحانه نخورد، به دلیل پایین افتادن قند خون، توانایی و شرایط لازم را برای یادگیری در مدرسه نخواهد داشت.دانشآموزانی که صبحانه کافی نمیخورند، کمدقت، خسته و بیحوصلهاند و نمیتوانند کمبود انرژی، ویتامینها و املاح معدنی را با خوردن وعدههای دیگر جبران کنند.بنابراین مادران باید هر روز صبح، صبحانه کودک خود را قبل از اینکه به مدرسه برود، آماده کنند.
میانوعدههای مناسب و مغذی نیز بسیار اهمیت دارد. زیرا نزدیک ظهر، کودکان گرسنه میشوند و این گرسنگی، نشستن سر کلاس را برای آنان تحملناپذیر میکند.تمامی این موارد، ضرورت توجه به تغذیه درست در مدارس را بیش از پیش نمایان میکند.دانشآموزان باید 3 وعده غذایی و 2 میانوعده در روز مصرف کنند و از موادغذایی مانند آب میوه طبیعی، میوه و خشکبار مانند انجیر، کشمش و نخودچی حتما استفاده کنند.مواد غذایی که عمدتاً به عنوان میانوعده دانشآموزان در ساعت زنگ تفریح و استراحت مورد استفاده دانشآموزان قرار میگیرد، باید دارای ارزش غذایی زیادی باشد.
توصیههایی برای صبحانه و میان وعده
* توجه داشته باشید که در غذاهایی که برای مدرسه فرزندانتان تهیه میکنید از هر 5 گروه غذایی یعنی غلات کامل، میوهها، سبزیها، پروتئینها و غذاهایی که سرشار از کلسیم هستند مانند لبنیات، وجود داشته باشد.
* بچهها وقت زیادی برای خوردن غذا صرف نمیکنند. پس باید از غذاهایی که در حجم کم بیشترین میزان مواد مغذی را دارند استفاده کنید.
* یک یا یک دوم لیوان آب میوه به اضافه نان به مقداری که خود کودک اشتها دارد، همراه با پنیر یا شیر و استفاده از خامه، کره و مربا (یکی دوبار در هفته) باید در برنامه صبحانه کودک گنجانده شود. ارزش غذایی پنیر از خامه و کره بیشتر است. استفاده از غلات صبحانه همراه با یک لیوان شیر هم مفید است.
* صبحانه باید قندهایی را که به صورت فوری جذب میشوند مانند آب میوهها، عسل و مربا و همچنین مواد قندی را که دیرتر جذب میشوند مانند نان و کیک صبحانه داشته باشد.
* بچههایی که نسبت به شیر حساس هستند، حتما پنیر مصرف کنند. حتی میتوان از ماست چکیده و سفت هم به عنوان صبحانه استفاده کرد.
* بچهها در روزهایی که ورزش دارند، باید صبحانه بیشتری بخورند، یا یک میان وعده مانند نان و پنیر و گردو در کیف خود داشته باشند. حتی میتوانند از بعضی کیکها و کلوچهها به خصوص آنهایی که مغز گردو دارند، استفاده کنند.
* پزشکان توصیه میکنند که بچهها هنگام صرف صبحانه یا میان وعده به هیچ وجه ازچیپس یا پفک استفاده نکنند. مصرف پفک به خصوص قبل از وعدههای غذایی به دلیل ایجاد سیری کاذب، کودکان را از خوردن غذاهای اصلی که باید مواد مغذی مورد نیاز رشد کودک را تامین کند، باز میدارد. درضمن، نمک آن ذائقه کودک را به خوردن غذاهای شور عادت میدهد.
* برای بچهها یک برنامه متنوع صبحانه داشته باشید و از خودشان هم کمک بگیرید تا صبحانه خوردن برایشان لذت بخش شود.
* برای تهیه میان وعدهای که بچهها همراه خود به مدرسه میبرند، از پیش برنامه ریزی کنید. از پیش مواد غذایی را به صورت عمده تهیه کنید. کلی خرید کردن هم ارزانتر است و هم خیال تان از بابت مواد اولیه راحت خواهد بود.
* هر شب یک مدت زمان خاص را به تهیه و آماده کردن میان?وعده روز بعد کودک تان اختصاص دهید.
* میوهها را هم در این میان وعده در نظر بگیرید.
* تنوع غذایی را رعایت کنید.
* کودکان از خوردن غذاهایی که خودشان درست کرده اند، لذت میبرند.اجازه بدهید آنها هم در این کار کمک کنند.
* یک بسته نایلون فریزر تمیز برای بسته بندی این میان وعدهها کنار بگذارید.
* اگر تصمیم به درست کردن غذاهای جدید دارید، حتما از پیش از کودک بخواهید تا آن را بچشد و اگر دوست داشت برایش تهیه کنید.
* اگر سیب پوست کنده به کودک خود میدهید، سطح آن را با کمیآب و آب لیمو اسپری کنید تا در زمان مصرف در مدرسه سیاه نشود.
* اگر به کودک تان پول برای خرید کردن از مغازهها نمیدهید، خودتان چند مدل بیسکویت یا کیک سالم تهیه کنید و به او بدهید تا همراه ببرد.
* والدین باید توجه داشته باشند که از مواد غذایی مورد علاقه بچهها استفاده کنند و ساندویچها و میوههایی را که بچهها ترجیح میدهند برای تغذیه آنها بگذارند. بهترین ساندویچها ساندویچ مرغ،همبرگر و تخم مرغ است که در کنار سبزی و میوهها میتواند یک وعده غذایی کامل را تشکیل دهد.
* سعی کنید سالاد و گوجه ?فرنگی را آخر از همه به ساندویچ اضافه کنید و زیاد فشار ندهید تا له نشود و خمیر نان را شل نکند.
* بهترین میان وعده یک لقمه نان و پنیرو سبزی یا گردو یا نان و کتلت و کوکوی خانگی است. درهر حالت بهتر است از کالباس یا سوسیس برای تغذیه کودکان استفاده نشود.
* خرید از بوفه با توجه به این که در بیشتر بوفههای مدارس غذاهای آماده با سوسیس و کالباس ارائه میشود، مناسب نیست. در صورت سالم بودن غذاهای خانگی بوفهها، کودک میتواند گاهی از غذاهای بوفه هم استفاده کند.
* مصرف هفتهای یکبار از انواع شیرینی و نوشیدنیهای مورد علاقه بچهها نه فقط ضرری ندارد، بلکه آنها را از مصرف بیش از اندازه شیرینی باز میدارد.
* هر چند وقت یک بار کیف فرزندتان را به طور کامل خالی و تمیز کنید تا بقایای غذاهای مانده در کیف یا خردههای ساندویچ موجب آلودگی کیف نشود.
غذاهای مضر
افراط در مصرف شکلات و شیرینی به این دلیل که موجب بیاشتهایی و سیری کاذب در کودکان میشود و آنها را از مصرف غذاهای اصلی بازمیدارد، موجب اختلال رشد آنها خواهد شد. بهتر است از نگهداشتن شکلات و شیرینی در خانه خودداری کنید.
مواد لازم برای بدن
میزان انرژی مورد نیاز کودکان مدرسهای به لحاظ تفاوت در اندازه بدن، میزان تحرک و سرعت رشد، متفاوت است و اگر انرژی مورد نیاز کودکان از طریق کربوهیدرات و چربی تأمین نشود، پروتئینی که باید صرف رشد و ترمیم بافتهای بدن شود، برای تامین انرژی به مصرف میرسد.شایعترین کمبودهای ویتامینی در این دوران، کمبود ویتامین A و D و شایعترین کمبودهای املاح، کمبود ید، آهن و کلسیم است. هویج، منبع ارزانی از ویتامین A است و والدین میتوانند از آن در برنامه غذایی روزانه کودکشان استفاده کنند.بهترین نوع آهن قابل جذب در موارد حیوانی (?گوشت، مرغ و جگر ) است.دریافت مقادیر کافی کلسیم از برنامه غذایی روزانه در سنین مدرسه و بلوغ برای حفظ تراکم طبیعی استخوانها و جلوگیری از پوکی استخوان در بزرگسالی دارای اهمیت فراوان است.بستنی و شیر پاستوریزه، منبع خوبی از کلسیم هستند و مصرف آنان در میانوعده کودکان در تامین بخشی از کلسیم مورد نیاز کودکان موثر است.
اول خانواده
تغذیه دانشآموز از هرجا که تهیه شود، نوع و کیفیت آن مهم است. این کیفیت فقط مربوط به مدرسه نیست. تغذیه چه در خانه، چه در مدرسه و چه در راه مدرسه باید مورد توجه قرار گیرد و این مسأله بیشتر از طریق آموزش درست خانوادهها امکانپذیر است.توجه به تغذیه فرزندان از مهمترین وظایف والدین است.
منبع : روزنامه اطلاعات