ویژگیهای آزمونهای هوش
ویژگیهای آزمونهای هوش:برای اینکه نتایج بدست آمده از یک آزمون هوشی قابل مقایسه و اطمینان باشد لازم است در تهیه آن از روشهای علمی معتبر استفاده شود پس در صورتی یک آزمون هوشی مورد قبول و اجراست که دارای شرایط و ویژگیهای خاصی باشد. ویژگیهای اصلی آزمونهای هوشی به قرار زیر است:
اعتبار: اعتبار عبارت است از توافق بین نمره آزمون با صفت یا خصیصه‌های که آزمون برای اندازه‌گیری آن ساخته شده است. به عبارت دیگر آزمون همان چیزی را اندازه بگیرد که برای آن ساخته شده است. پس آزمون هوشی زمانی اعتبار خواهد داشت که اطلاعات درستی را از آنچه که معمولاً هوش نامیده می‌شود در اختیار ما بگذارد.
امروزه از انواع مختلف اعتبار صحبت می‌شود که به قرار زیر است:
1ـ اعتبار محتوا: اعتبار محتوا بر تحلیل منطقی محتوای یک آزمون مبتنی است و تعیین آن براساس قضاوت ذهنی و فردی است. اعتبار محتوا خود دو نوع است اعتبار صوری، اعتبار منطقی.
2ـ اعتبار وابسته به ملاک: شاخص کارآمدی آزمون در پیش‌بینی رفتار یک فرد در موقعیتهای خاص است. در این نوع اعتبار کارکرد فرد در آزمون با یک ملاک مقایسه می‌شود حال بسته به اینکه این ملاک چه موقع بدست می‌آید، اعتبار وابسته به ملاک به دو نوع اعتبار پیش‌بینی و اعتبار همزمان تقسیم می‌شود.
3ـ اعتبار سازه: اعتبار سازه آزمون عبارت است از میزان صحت آن در اندازه‌گیری ساخت نظری یا ویژگی مورد نظر است ( دلاور، 1374 ).
از انواع اعتبارهای ذکر شده اعتبار محتوا بیشتر مربوط به آزمونهای پیشرفت تحصیلی است. آزمونهای هوشی و روانی غالباً با توجه به اعتبار سازه مورد بحث قرار می‌گیرند؛ و اعتبار وابسته به ملاک در بین آزمونهای پیشرفت تحصیلی و آزمونهای هوشی و روانی مشترک است.
پایائی: پایائی آزمون هوشی به دقت اندازه‌گیری و ثبات آن مربوط بوده و دارای دو معنای متفاوت است. یکی از آن دو ثبات نمره‌های آزمون در طول زمان است. بدین معنا که اگر یک آزمون چندین بار درباره یک آزمودنی اجرا شود، نمره وی در همه موارد یکسان باشد. معنای دوم آن به همسانی درونی آن اشاره می‌کند. یعنی اینکه سؤالات آزمون تا چه اندازه با یکدیگر همبستگی متقابل دارند.
نُرم: نتایج حاصل از اجرای اکثر آزمونهای روانی نمرات خامی است که به تنهایی معنا و مفهومی ندارد و قابل مقایسه با یکدیگر نیستند. لذا برای تفسیر و مقایسه نمرات با یکدیگر به معیار و مقیاس استاندارد شده و متحدالشکلی نیاز است که به آن نرم گویند.« نُرم یا هنجار در واقع عبارت است از توسط عملکرد نمونه هایی از آزمودنیها که به روش تصادفی از یک جامعه تعریف شده انتخاب می‌شود» (شریفی،1373).
استاندارد بودن: به دنبال انجام یک آزمون، برای اینکه مقایسه افراد با یکدیگر مشروع باشد باید در اجرا و نمره‌گذاری سؤالات روش یکسانی بکار رود در غیر این صورت نمی‌توان نتایجی را که در موقعیتهای مختلف به وجود آمده است با یکدیگر مقایسه کرد .به منظور تضمین یکنواختی شرایط اجرا، آزمونهای هوشی همیشه دستورالعملهایی به همراه دارد. این دستورالعملها باید دقیقاً رعایت شود. زیرا در تنظیم نرمها مورد استفاده قرار گرفته است. کوچکترین تغییری که آگاهانه، در دستورالعملها آزمونها داده می‌شود، الزاماً بر رفتار آزمودنی اثر خواهد گذاشت و این اثرگاهی و دربسیاری ازموارد آشکارا محسوس ومخل خواهدبود.
عناصری که در استاندارد بودن آزمون در نظر گرفته می‌شود، یکی زمان اجرا است که می‌تواند محدود یا نامحدود باشد. نظم ارائه سؤالات، نگرش آزماینده، گاهی محل اجرا و مواد مورد استفاده نیز جزء عناصر اصلی به حساب می‌آید. نمره‌گذاری پاسخها نیز باید با قواعد یکنواختی انجام گیرد. برای تفسیر و طبقه‌بندی پاسخهای آزمودنی فقط یک راه وجود دارد، راهی که توسط سازندگان آزمون پیش‌بینی و تثبیت شده است. قاعده‌ای که برای اجرای آزمونها لازم است و بندرت در دفترچه راهنمای آنها بصراحت تشریح می‌گردد عبارت است از خلق جوَ مناسب، بطوریکه آزمودنی بتواند با خیال راحت کار محوله را انجام دهد ( گنجی، 1371 ).
علاوه بر ویژگیهای اصلی ذکر شده که به ماهیت آزمونها (هوشی) مربوط است لازم است به نکات دیگری نیز توجه بیشتری شود: صرفه‌جوئی در هزینه، صرفه‌جوئی در وقت، سادگی اجرا و رغبت.
شما والدین یا آموزگار عزیز می توانید به راحتی انواع اختلالات یادگیری را بطور دقیق و مشخص تشخیص داده و بررسی نموده و تمرینات مناسب خود را تهیه نمایید.
برای مشاهده فایل های تشخیصی و تمرینات درمانی و …اینجا کلیک نمایید.
ویژگیهای آزمونهای هوش – سایت پاکدلها
منابع :
1. آناستازی ، ا، (1976) ترجمه براهنی، محمد نقی (1371). روان آزمایی، چاپ سوم، تهران، دانشگاه تهران.
2. دلاور، علی (1374). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، انتشارات رشد.
3. شریفی، حسن پاشا (1373)، اصول روان سنجی و روان آزمایی، تهران، انتشارات رشد.
4. گنجی، حمزه (1371) آزمونهای روانی (مبانی نظری و عملی) چاپ چهارم، مشهد آستان قدس رضوی.
5. گنجی، حمزه (1370) روان سنجی (مبانی نظری آزمونهای روانی) تهران، انتشارت پیام نور.
6. مارنات، گی (1990) ترجمه شریفی، حسن پاشا و نیکجو، محمدرضا (1373). راهنمای سنجش روانی برای روان شناسان بالینی، مشاوران و روان پزشکان. تهران. انتشارات رشد.
برای دانلود فایل کامل آزمون بندر گشتالت اینجا کلیک کنید.
در این فایل روش اجرا ؛ تفسیر ؛ کارتهای آزمون ؛ فرم تفسیر ؛ جدول سن تحولی و..گنجانده شده است.