یکپارچه‌سازی حسی

تعریف: یکپارچه‌سازی حسی توانایی مغز در سازماندهی اطلاعاتی است که توسط تمامی حواس بدن و از محیط دریافت می‌شود.

 همه اطلاعاتی که ما از محیط پیرامون دریافت می‌کنیم از طریق سیستم های حسی ما است. مغز ما  اطلاعاتی درباره علائم، صداها، بوها و مزه‌ها و حرکات بصورت سازمان‌یافته دریافت می‌کند. ما به تجربیات حسی خود معنا می‌دهیم و می‌دانیم چگونه طبق آن پاسخ دهیم.

بسیاری از فرآیندهای حسی  در سیستم عصبی در سطح ناخودآگاه انجام می‌گیرد، بنابراین معمولا از آنها آگاه نیستیم. گرچه همه‌ی ما با حواس چشایی، بویایی، بینایی و شنوایی و لامسه آشنا هستیم اما سیستم عصبی ما دارای حواسی چون حرکت، تعادل و وضعیت بدنی نیز می‌باشد. همانطور که چشم ما اطلاعات بصری را دریافت کرده و برای تفسیر به مغز می‌فرستد و سلولهای پوستی اطلاعات مربوط به لمس، درد، دما و فشار را ارسال می‌کنند(1)، سازه های درون گوش داخلی نیز اطلاعات مربوط به حرکت و تغییر در موقعیت سر را ارسال می‌کنند و تهیه اطلاعات مربوط به آگاهی از موقعیت بدن برعهده گیرنده‌های ماهیچه‌ای، مفاصل و تاندون‌هاست.

هفت حس پایه‌ی برنامه یکپارچه‌سازی حسی را شکل می‌دهند:  حس بصری، شنوایی، لامسه، بویایی، چشایی، دهلیزی (نیروی گرانش) و عمقی (آگاهی از بدن و حرکت). این حواس به ما اطلاعات مربوط به هر دو محیط خارجی و داخلی بدن را می‌دهد. مغز ما با استفاده از این اطلاعات تصویری مرکب از آنچه هستیم و آنچه در اطراف ما می گذرد را شکل می‌دهد. یکپارچگی حسی، عملکرد مهمی از مغز است که مسئول تولید این تصویر مرکب است. یکپارچگی حسی، بنیادی است که یادگیری و رفتار پیچیده ما را تعیین می‌کند.

 علائم: درکودکانی که دچار اختلال در یکپارچه‌سازی حسی هستند سیستم عصبی آنها قادر نیست تا ورودیهای حس‌های مختلف را بطور مناسب مدیریت کند. در این کودکان شکل‌دهی به آنچه که در بیرون و درون بدن اتفاق می‌افتد مشکل است. این کودکان نمی‌توانند به حواسشان برای درک تصویری درست از جهان هستی اعتماد کند. آنها  به پاسخهایشان اطمینان  ندارند و ممکن است به سختی یاد بگیرند و درست رفتار نکنند.

برخی علائم اختلال در یکپارچه‌سازی حسی عبارتنداز:

1-     حساسیت بیش از حد به لمس یا اجتناب از لمس دارند

2-     از پوشیدن لباسهای خاص اجتناب می‌کنند

3-     ترجیح می‌دهند از آب گرم حمام استفاده کنند

4-     تحمل درد در آنها بالاست.

5-     از بازیهای فعال خودداری می‌کنند

6-     به آسانی دچار حواس‌پرتی و سرگیجه می‌شوند.

7-     بطور افراطی حساسیت شدید به صداها دارند یا به صداهای بلند واکنشی نشان نمی‌دهند.

8-     بطور غیرطبیعی فعالیت حرکتی زیاد یا کم داشته و زود خسته می‌شوند.

9-     به سختی بافتهای متنوع غذایی را تحمل می‌کنند و غذاهای تند را دوست دارند

درمان: از کودک خواسته می‌شود فعالیتهایی انجام دهد که حس دهلیزی، حس عمقی و لمسی را تحریک ‌کند و  برای پاسخگویی به نیازهای رشدی مناسب باشد. در این دوره از فعالیت‌ها، هدف اصلی، تأکید بر فرآیندهای خودکار حسی است نه اینکه بخواهیم به کودک آموزش دهیم تا چگونه پاسخ دهد. برنامه ها به صورت جداگانه برای هر کودک براساس پیشرفت او طراحی می‌شود.

درمان اختلال در یکپارچه‌سازی حسی شبیه به بازی است مثل تاب بازی (حس وستیبولار)، کشیدن یک طناب به منظور سرعت دادن به یک نوسان (حس عمقی)، برداشتن اسباب‌بازیها (حس لامسه) و انداختن آنها درون یک سبد (حس بینایی)، تمرین صوتی با استفاده از هدفون (حس شنوایی).در درمان  این اختلال تجربیات حسی باید به دقت انتخاب شود تا یادگیری، رفتار و کیفیت زندگی فرد را رشد دهد.

هنگامی این روش موفق است که  کودک  به طور خودکار  اطلاعات پیچیده حسی را به نحو موثرتری نسبت به قبل پردازش کند.

*   حس لامسه به ما کمک می‌کند تا در زندگی روزمره عملکرد خوبی داشته باشیم. این حس می‌تواند به ما برای قرار دادن یک چراغ قوه در یک کشو هنگامی که برق‌ها رفته اند کمک کند. حس لامسه نقش مهمی در حفاظت از خطر ایفا می‌کند.

شما والدین یا آموزگار عزیز  می توانید به راحتی انواع اختلالات یادگیری را بطور دقیق و مشخص تشخیص داده و بررسی نموده و تمرینات مناسب خود را تهیه و تا حد امکان مشکل درسی فرزند خود را درمان نمایید.

برای مشاهده فایل های تشخیصی و تمرینات درمانی و …اینجا کلیک نمایید.