تقویت ادراک دانش آموزان

 مطالعات بیشماری ثابت کرده اند که ادراک بینایی کاملا با تکالیف آموزشگاهی، به ویژه خواندن،‌ارتباط دارد. مولفان و مطالعه گران چندی تعدادی از خرده مهارت های ادراک بینایی را ضروری یافته اند. فراستیگ (1968) پنج کارکرد ادراک بینایی را تعیین کرده است: تطابق بینایی – حرکتی، ادراک نقش، ثبات ادراکی، ادراک وضع در فضا و مکان و ادراک روابط فضایی – مکانی.

در مطالعه اعمال تمییز بینایی به منظور پیش بینی پیشرفت خواندن در کلاس اول بارت نتیجه گرفت که در امر پیش بینی سه عمل تمییز بینایی کمک موثری می کند: توانایی خواندن حروف و اعداد، توانایی کپی اشکال هندسی، و توانایی جور کردن کلمات. مطالعه دهیرش (1966) به همین سان نشان داد که تعدادی اعمال ادراک بینایی به طور موثری به تهیه شاخص خواندن کمک می کند. این اعمال شامل: پاسخ گویی به آزمون گشتالتی بینایی – حرکتی بندر، جور کردن کلمات، جور کردن حروف، و بازشناسی کلمه است. جالبت تذکر داده شود که اغلب این پیش بینی ها، بیش از آن که به مهارت های ادراک بینایی مربوط شوند به مقوله مهارت های خواندن نزدیکترند. حیطه شمول این مطالعات آن است که آموزش مستقیم ادراک بینایی، منتهی به بهبود و توسعه فراگیری تحصیلی می شود. البته در پیش بینی شکست خواندن، علت و معلول نشان داده نمی شود، و ممکن است بسیاری از عوامل تشخیص داده شده ماهیتا در حیطه بینایی نباشد. با این وصف به نظر می آید که ، آموزش مستقیم مهارت های ادراک بینایی روش اطمینان بخشی باشد. ذیلا مجموعه ای از فنون طراحی شده برای بهبود ادراک بینایی آورده می شود:

1-     طراحی روی تخته با میخ، که در آن برای به وجود آوردن طرح های اشکال هندسی از میخ های رنگی روی صفحه تخته ای استفاده می شود.

2-     قطعات کف پوش، کودک باید نمونه هایی با استفاده از قطعات کفپوش و یا پارکت بسازد.

3-     طراحی با مکعب های چوبی کودک با استفاده از مکعب های چوبی و یا پلاستیک یک رنگ و یا مکعب هایی که هر سطح آن به رنگ خاصی است به ساخت اشکال هندسی یا کپی کردن از روی آن ها به عنوان مدل مبادرت می ورزد.

4-     پیدا کردن برخی اشکال در تصاویر، در این طرح کودک سعی می کند اشکال مدور، مربع و مستطیل … ، را در داخل تصویر پیدا کرده ، علامت گذاری کند.

5-     طراحی با منجوق (یا دانه های تسبیح)، از کودک خواسته می شود مطابق نمونه ی داده شده، منجوق های رنگی را نخ کند و یا خودش نمونه های دیگری بسازد.

6-     قطعات معمایی، معلم قطعات معمایی را هم می تواند بسازد و هم می تواند از نوع تجاری آن استفاده کند. با قرار دادن این قطعات در برابر کودک، از وی خواسته می شود که به حسب موضوع (افراد، اشیاء حیوانات،‌اشکال،‌اعداد ، حروف) آن ها را تنظیم و تکمیل کند.

7-     طبقه بندی، به کودک بگویید اشکال هندسی در اندازه ها و رنگ های مختلف را گروه بندی نماید. اشکال را می توان از چوب یا مقوا بریده داخل یک کارتن مقوایی قرار داد.

8-     طراحی با نوار لاستیکی، کودک را وادارید که اشکال هندسی ارائه شده را با استفاده از نوارهای لاستیکی که از میان ردیف میخ های روی تخته عبور می دهد کپی کند.

9-     کاغذهای طراحی، برای این کار از کاغذهای کربنه می توان استفاده کرد که در صفحه ی رویی آن طرح هایی برای آموزش مهارت های ادراک بینایی تدارک دیده شده است: «اشکال و اشیاء متفاوت را پیدا کنید، اشیاء مشابه را تشخیص دهید، اشیای که دارای وضعیت های فضایی متفاوت هستند پیدا کنید و اشکال و اعداد خارج از زمینه را جدا کنید.» برای استفاده مجدد از این کاغذها از یک صفحه آستات (ملح جوهر سرکه) برای پاک کردن اثر طرح های قبلی می توان سود برد.

10- جور کردن اشکال هندسی، اشکالی را روی کارت هایی بکشید و بعد بازی هایی ترتیب دهید که مستلزم جور کردن این اشکال باشد. بطرهایی با احجام مختلف و درپوش های متفاوت را نیز می توان برای این کار به کار برد. در پوش ها را قاطی کنید و بعد به کودک بگویید که در هر یک از بطری ها را پیدا کند.

11- بازی های دومینو، یک بازی مشابه دومینو را می توانید با ساختن یک سری کارت با استفاده از کاغذ سمباده ، نمد، برچسب با علائم نقاشی شده ای روی آن ها که بایستی جور شوند، ترتیب دهید.

12- کارت های بازی، یک دست ورق مخصوص بازی آموزشی، فرصت بسیار خوبی را برای جور کردن خال ها، تصاویر، شماره ها و سری فراهم می کند.

13- حروف و اعداد، ادراک بینایی و تمیز حروف، یکی از مهارت های مهم آمادگی خواندن است. بازی هایی که امکاناتی برای جور کردن، طبقه بندی و تطبیق یا نام گذاری اشکال و تطبیق آن ها با حروف و اعداد فراهم می سازند برای این کار سودمندند.

14- حروف بینگو، کارت های بینگو را می توان با حروف ساخت. وقتی حروف نامبرده می شوند، کودک آن را بازشناسی کرده و روی آن حرف را می پوشاند.

15- پیدا کردن قسمت های افتاده، تصاویری از مجلات انتخاب کرده و قسمت های مهم آن را ببرید. کودک با استفاده از انبوهی از تکه های بریده شده، باید آن قسمت افتاده در هر تصویر را تکمیل کند.

16- ادراک بینایی کلمات، توانایی دریافت کلمات بی شک ارتباط کامل با خواندن دارد. بازی های جور کردن، دسته کردن، گروه بندی، علامت گذاری،‌و رسم اشکال هندسی و حروف می تواند برای کلمات به کار برده شود.

17-  میزان ادراک، با استفاده از دستگاه محرک بینایی «تاچیستوسکوپ» یا کارت های آموزشی می توان مدت زمانی که کودک نیاز به بازشناسی تصاویر، اشکال، اعداد ، کلمات دارد کاهش داد.

18-  ادراک بینایی با فاصله، استفاده از پروژکتور اورهد و یک پرده برای تمرین فاصله دار در این نوع ادراک بینایی مفید است. اشکال و حروف را می شود از طلق های شفاف رنگی هم برید. برای ایجاد نقش و زمینه نیز می توان از طرح هایی که روی اشکال (نقش) قرار داده می شوند استفاده کرد.