🧠لکنت: بیش فعالیِ یک شبکه در مغز، جریانِ روانِ گفتار را دچار اختلال می‌کند
یک درصد بزرگسالان و پنج درصد کودکان قادر به دستیابی به چیزی که ما اکثرا نسبت به آن بی‌اعتنایم، نیستند: روان صحبت کردن. در واقع، آن‌ها در ادای کلمات با دشواری مواجه‌اند، اغلب ابتدای کلمه را تکرار می‌کنند، مثلا “صصصصبح بخیر” یا به سختی آواهایی مانند “Ja” در ” January” را تولید می‌کنند؛ با اینکه دقیقاً می‌دانند چه می‌خواهند بگویند. چه سازوکاری در مغز باعث لکنت افراد می‌شود؟
مطالعات پیشین فعالیت ناموزون دو نیمکره مغز را در افرادی که لکنت زبان دارند در مقایسه با افراد سالم نشان می‌دهد: یک منطقه در لوب پیشانی سمت چپ فعالیت کمی دارد، در حالی که منطقه مربوطه در نیمکره راست بیش فعال است. اگر چه، علت این عدم تعادل مشخص نیست. آیا نیمکره چپ که فعالیت کمتری دارد، اختلال در عملکرد را منعکس می‌کند و باعث می‌شود طرف راست این کمبود را جبران کند؟ یا عکس آن، یعنی بیش فعالی نیمکره راست فعالیت در نیمکره چپ را سرکوب می‌کند و بنابراین علت واقعی لکنت زبان است؟
بیش فعالی به عنوان محرک عمل می‌کند دانشمندان یافته‌های جدید و مهمی را ارائه کرده‌اند. به نظر می‌رسد بیش فعالی در مناطق نیمکره راست علت اصلی لکنت زبان است: “قسمت‌هایی از شکنج پیشانی پایینی راست به طور ویژه، هنگامی که انجام عملی مانند حرکت دست‌ها یا تولیدگرهای آوا متوقف می‌شود، فعال هستند”. نیکول نیف معتقد است: “اگر این منطقه بیش از حد فعال باشد، فعالیت سایر مناطق مغزی را که در شروع و خاتمه حرکات نقش دارند، سد می‌کند. در افرادی که لکنت زبان دارند، مناطق مغزی که بصورت ویژه مسئول حرکات گفتار هستند تحت تأثیر قرار می‌گیرند. دو مورد از این نواحی؛ یکی شکنج پیشانی پایینی چپ است که برنامه‌ریزیِ حرکات گفتار را انجام می‌دهد و دیگری قشر حرکتی چپ می‌باشد که پیاده‌سازی حرکات گفتاری را کنترل می‌کند. نیف توضیح می‌دهد: “اگر این دو روند به طور ناپیوسته مهار گردند، فرد قادر به صحبت روان نیست”.
دانشمندان این روابط را با استفاده از تکنیک MRI در بزرگسالانی که از کودکی لکنت زبان داشته‌اند، مورد مطالعه و بررسی قرار داده‌اند. در این مطالعه، شرکت کنندگان تصور می‌کردند که نام ماه‌ها را به زبان می‌آورند. آن‌ها از این روش (گفتار خیالی) استفاده کردند تا اطمینان حاصل کنند که حرکات واقعی گفتار با سیگنال‌های حساس MRI تداخل نداشته باشد. سپس داده‌های حاصل از تغییرات مسیرهای فیبری در مناطق بیش فعال نیمکره راست در افرادی که لکنت داشتند را تجزیه و تحلیل کردند.
ضخامت دسته نورونی نتایج به دست آمده نشان داد که دسته فیبری مورد مطالعه در شبکه بیش فعال نیمکره راست در افراد مبتلا بسیار قوی‌تر از افراد بدون اختلالات گفتاری است. “هرچه ضخامت الیاف مورب پیشانی (frontal aslant tract) بیشتر باشد، لکنت شدیدتر است. با توجه به مطالعات انجام شده پیشین، معتقدیم که این دسته فیبری نقش مهمی در تنظیم دقیق سیگنال‌های مهار کننده حرکات دارد.” بیش فعالیِ این شبکه و ارتباطات قوی‌تر آن بازتاب دهنده این حقیقت است که امکان دارد یکی از دلایل لکنت مرتبط با مهار عصبی حرکات گفتار باشد.
