انعطاف پذیری شناختی به توانایی انتقال بین افکار و دیدگاه های مختلف و تغییر شیوه تفکر یا موضوع توجه در پاسخ به تغییر درخواست های محیطی اشاره دارد. با استفاده از این توانایی، پردازش چند مفهوم به صورت همزمان مثلا شکل و رنگ شئ ممکن می شود.
انعطاف پذیری شناختی، یک جنبه مهم از رشد اجتماعی و شناختی کودک است. این مهارت شناختی به کودک توانایی می دهد تا ایده های مختلفی را تولید کند، به گزینه های جایگزین فکر کند و با موقعیت های جدید و چالش بر انگیز کنار بیاید. افرادی که در آن ضعف دارند، افراد جدی و پایبند عادات قدیمی هستند.
از ۳ سالگی کودک می تواند از اشیاء به شیوه های مختلفی برای رسیدن به اهداف خود استفاده کند. تغییرات در برنامه را می پذیرد، سپس می تواند با کمی حمایت از سمت یک بزرگسال فعالیتی به فعالیت دیگر مشغول شود. با بزرگ تر شدن او می فهمد که در موقعیت های مختلف باید به شیوه های متفاوتی رفتار کند.
🔆⬅️ ضعف در انعطاف پذیری شناختی به صورت زیر قابل مشاهده است :
✔️کارهای تکراری انجام می دهد.
✔️سرسختانه روی مواضعش پا فشاری می کند.
✔️ در پذیرفتن تغییرات یا اطلاعات جدید مقاوم است.
✔️انتقال از کاری به کاری دیگر برایش سخت است.
✔️با تغییر در دستور العمل ها مشکل دارد.
✔️نظر دیگران را درک نمی کند.
✔️وقتی ناراحت می شود به سختی می تواند خود را آرام کند.
✔️نمی تواند چند کار را همزمان انجام دهد.
🔆⬅️ توصیه هایی جهت افزایش انعطاف پذیری شناختی کودکان دارای اختلال نقص توجه-بیش فعالی :
✅ ۱. یکی از بهترین راه های کمک به این کودکان دیدن موقعیت ها از دیدگاه های مختلف است. برای مثال از او بخواهید مزایا و معایب انتخاب هایش را بگوید.
✅ ۲. وقتی مطلب جدید را آموزش می دهید سعی کنید مطلب را به بیش از یک حالت برای او بازنمایی کنید، مثلا مسئله ریاضی یا نمودار را هم در امور خانه، هم بازی و هم در قالب ریاضیاتی معرفی کنید.
✅ ۳. وقتی می خواهید تغییری ایجاد کنید، از بین چند گزینه به او حق انتخاب بدهید. بدین صورت او احساس کنترل بیشتری بر موقعیت می کند و راحت تر با شرایط تغییر کنار می آید.
✅ ۴. تغییرات در فعالیت های روز مره را ابتدا با تغییرات مثبت برای کودک شروع کنید. یعنی به جای رفتن به کلاس کمک آموزشی به پارک بروید.
✅ ۵. کارها را به شیوه ای جدید انجام دهید. مثلا به یک شیوه جدید یا دستور العمل جدید غذا بپزید یا کارهای قبلی را در محیط های جدید انجام دهید.
✅ ۶. پیچیدگی تکلیف را کم کنید. تکالیف بزرگ سخت به نظر می رسند و با تقسیم کردن تکلیف بزرگ به قطعات کوچک تر حس توانایی انجام کار را در کودک افزایش می دهید.
🔆 ادامه توصیه هایی جهت تقویت انعطاف پذیری شناختی کودکان دارای اختلال نقص توجه-بیش فعالی از طریق بازی :
☑️ ۱. یک داستان بگویید به طوری که نفر مقابل با قسمتی از داستان موافق نباشد. شما باید ادامه داستان را بر اساس نظر او عوض کنید. سپس سوالات مقابل را از کودک بپرسید. چه احساسی داشتی وقتی دوستت گفت با تو موافق نیست؟ چرا تغییر داستان برایت سخت بود؟
☑️ ۲. مانند نمونه بالا یک داستان بگویید اما این بار طرف مقابل با داستان موافق است ولی شرایطی را برای آن قرار می دهد. مثال ماشین داخل داستان باشه به شرطی که ماشین آبی باشه.
☑️ ۳. شطرنج بازی کنید. شطرنج به انعطاف پذیری شناختی کودکان کمک زیادی می کند.
☑️ ۴. در یک عکس که خطای دید دارد، تصاویر مختلف را پیدا کنید.
☑️ ۵. در نقشه بتواند راه های مختلفی را برای رسیدن به یک مکان پیدا کند.
