اختلالات خواندن
مدت های طولانی دانش آموزانی را که در یادگیری یک یا چند درس مشکلات جدی داشتند، با اصطلاحات معلول ادراکی، آسیب دیده ی مغزی و عصبی معرفی می کردند. با توجه به یافته های جدید در مورد یادگیری، در سال ۱۹۶۳ جمعی از متخصصین، اصطلاح «ناتوانی های یادگیری» را جایگزین اصطلاحات قبل کردند.
از آن جا که واژه ی «ناتوانی» اصطلاحات دیگری مثل ناتوانی جسمی یا ناتوانی ذهنی را تداعی می کند، یعنی ناتوانی هایی که تبدیل به توانایی کامل نمی شوند، اصطلاحی مأیوس – کننده می نماید و به نظر می رسد اگر درخصوص این موارد اصطلاح اختلالات در یادگیری» را به کار ببریم، مناسب تر باشد.
با توجه به تعاریف گوناگون از اختلالات یادگیری، میتوان گفت دانش آموزی اختلال یادگیری دارد که:
١. تنها در یک یا چند ماده ی درسی مشکل داشته باشد نه در همه ی دروس.
۲. از نظر هوشی در حد متوسط یا بالاتر از آن باشد
٣. از نظر بینایی، شنوایی و مغزی بیمار نباشد.
۴. از نظر عاطفی و سازگاری مشکل جدی نداشته باشد
۵. در برخی از فرایندهای روانی پایه (ادراک دیداری، شنیداری و درک زبان شفاهی و کتبی) دچار مشکل باشد.
۶. بین میزان پیشرفت تحصیلی و توانایی ذهنی او تفاوت وجود داشته باشد.
《اختلال در خواندن》 ، یکی از اختلالات یادگیری ویژه است. با وجود تحقیقات متعددی که برای یافتن علت آن انجام گرفته، هنوز یک نتیجه قطعی در این مورد به دست نیامده است.
هین شلوود (۱۹۱۷) نویسنده ی کتاب «کوری کلمات»، علت اختلال در خواندن را مربوط به ناحیه ی گفتاری نیمکره چپ مغز و مسأله ای مادرزادی می داند.
اورتون (۱۹۳۷) علت را به اختلالات عصبی عملکردی استروفوسیمبولیا نسبت می دهد و رابینوویچ (۱۹۶۸) اشکال در خواندن را تحت سه عامل اختلال در تشکیلات نورولوژیک، صدمه ی مغزی و اشکالات عاطفی معرفی می کند.
کریچلی (۱۹۶۴) و تامسون (۱۹۶۶) و بندر (۱۹۶۸)، علت اختلال در خواندن را تأخیر در رشد تدریجی کورتکس مغز می دانند.
ورنون از ۱۹۵۷ به بعد با تحقیقات گسترده ای که انجام داد ، عوامل اختلال خواندن را به این شهر معرفی کرد:
۱. عدم آمادگی برای خواندن
۲. معلولیت های جسمانی مانند اشکالات دیداری و شنیداری
٣. نیروی زیستی ناکافی
۴. عقب ماندگی عمومی رشد گفتار و اشکالات گفتاری
۵. محدودیت در واژه ها
۶. معلولیتهای فرهنگی و اجتماعی
۷. عوامل شخصیتی (اشکالات عاطفی و سازگاری)
۸. عوامل اجتماعی
۹.عوامل محیطی
۱۰. عدم توجه مدرسه و تغییر مکرر مدرسه یا آموزگار
۱۱. شرایط نامساعد خانه
۱۲. روش های آموزشی ناقص و تشکیلات ناقص مدرسه
۱۳. محتوای ناکافی متن خواندنی که حاوی ارزش باشد.
۱۴. اشکال در درک موقعیت فضایی
۱۵. عدم برتری جانبی
۱۶. اختلال در قدرت حرکتی
۱۷. تشخیص ضعیف بین تصاویر مشابه
کاریلو (۱۹۷۶) معتقد است علت اختلال خواندن، پیموده نشدن سلسله مراتب خواندن است .
منظور وی این است که باید ابتدا پایه زیرین در کودک کامل شود و بعد باید پایه های دیگر به ترتیب مانند هرم طی شوند. بنابراین در دیدگاه وی این هرم می‌تواند راهنمای خوبی برای تشخیص و درمان باشد
هرم رشد خواندن کاریلو شامل موارد زیر می باشد:
آماده شدن ، شروع خواندن ، رشد سریع ، خواندن گسترده ، پالایش
منبع: کتاب درمان اختلالات خواندن ؛ دکتر مصطفی تبریزی