🏃♂️🎪 مهارت های حرکتی ظریف یا همان مهارت های موتوری چشم و دست، شامل توانایی هایی است که کودکان در پیشروی سن و توسعه جسمانی خود تحت عنوان “حرکات ظریف” می آموزند. این مهارت ها به کودکان کمک می کنند تا کنترل و هماهنگی دقیق تری برای حرکت های دست و پا داشته باشند.
🖐️👁🗨 مهارت‌های حرکتی ظریف شامل مواردی مانند قدرت و پیچیدگی برداشتن اشیاء کوچک با دستان، توانایی کنترل دقیق دست در طول نوشتن و طراحی، تسلط بر استفاده صحیح از قلم، قدرت و دقت در برش کاغذ و جمع کردن چیزهای کوچک با کمک دست‌ها و انگشتان، و همچنین توانایی تمرکز بر روی جزئیات دقیق می‌باشد.
💪✍️ این مهارت ها در رشد و توسعه عمومی کودکان بسیار مهم هستند. تمرکز و تمرین های مرتب در زمینه حرکات ظریف و توجه به جزئیات باعث پیشرفت این مهارت ها می شود. انواع بازی های ساختگی، نقاشی، ساختن پازل و بازی های دستی می توانند به تقویت مهارت های حرکتی ظریف در کودکان کمک کنند.
🌟🌈 با حمایت و تشویق مناسب، کودکان می توانند در بهبود و توسعه مهارت های حرکتی ظریف خود پیشرفت کنند، بنابراین به آن ها فرصتی بدهید تا بازی و آزادی در انجام حرکات ظریف خود را تجربه کنند.
مهارت های حرکتی ظریف نقش مهمی در زندگی روزانه ی ما دارند، گرفتن مداد در دست و داشتن دست خط خوب، کوبیدن میخ به دیوار، دوختن، تزیین غذاها، باز کردن یک قفل بسیار کوچک و… کارهای روزمره ای هستند که به مهارت های حرکتی ظریف نیاز دارند. همچنین تخصص ها و انواعی از مشاغل پزشکی، مهندسی و هنریبه مهارت های حرکتی ظریف بسیار بالایی نیاز دارند، مشاغل و تخصص هایی همچون: جراحی، دنداپزشکی،خیاطی، نوازندگی، لحیم کاری کیت های الکترونیکی، آرایشگری و گریم، نجاری، جواهر سازی، نقاشی، منبت کاری، مجسمه سازی و…
مهارت های حرکتی ظریف با تقویت عضلات کف و انگشتان دست میسر می شوند. عضلات انگشتان دست نیزمانند هر عضله ی دیگری با تمرین مکرر تقویت می شوند و قدرت، استقامت، هماهنگی و کنترل بیشتر بر حرکاتانگشتان دست را ممکن می سازند. به همین دلیل هر قدر بیشتر از این عضلات استفاده کرده و آن ها را به کارببندد، مهارت بیشتری در این زمینه کسب می کند. در بدو تولد کنترل بسیار کمی بر عضلات خود داریم، اما به مرور مهارت های حرکتی درشت و سپس مهارت های حرکتی ظریف را پرورش می یابند. ابتدا بر حرکت پاها و بازوهای خود و سپس با مرور زمان بر انگشتان دست و انواع چنگ زدن تسلط می یابیم.
عامل ژنتیک، رشد دستگاه عصبی، هوش حرکتی ، سن کسب این مهارت ها ( و عوامل محیطی ) بازی ها و اسباب بازی های جالب و محرک، فراهم کردن فضا و امکان حرکت، تمرینات ورزشی، تشویق ها و محرک های محیطی دیگر در سرعت کسب این مهارت ها تاثیر به سزایی دارند.
پژوهش های بسیاری که در حوزه مهارت های حرکتی شکل گرفته، نشان داده اند که فرصت های حرکت اولیه و محیط تحریک کننده بر رشد حرکتی تاثیر به سزایی دارند، برای مثال در پرورشگاهی که کودکان تمام مدت در تخت خود بودند، تا بیش از 2 سالگی چهار دست و پا رفتن را آغاز نکرده بودند. مثال دیگر مادران سرخپوستی هستند که با ورزش دادن نوزادان خود راه رفتن و مهارت های حرکتی دیگر را تسریع می بخشند.
مهارت های حرکتی به ترتیبی که گفته شد رشد می کنند. پس به خاطر داشته باشیم تا سیستم عصبی مرکزی رشد نکرده است، فشار آوردن به آن موجب پیشرفت نگردیده چه بسا ممکن است، آسیب زا باشد .
مهارت هایی که ماهیچه های کوچک مانند دست و انگشتان را درگیر می کنند. مانند: دست دراز کردن، چنگ زدن، گرفتن اشیا کوچک، پیچاندن در بطری و… هم مهارت های حرکتی درشت و هم مهارت های حرکتی ظریف در رشد کودک نقش به سزایی دارند و باید تقویت شوند.
مهارت های حرکتی ظریف
اغلب کودکان ابتدا مهارت های درشت را می آموزند و به مرور مهارت های ظرف خود را تقویت می کنند. اگر مهارت های ظریف از طریق فعالیت های مختلف تقویت نشوند مشکلات بزرگی می توانند ایجاد کنند. برای مثال کودک نمی تواند مداد را دستش بگیرد. خیلی بزرگتر از همسالان خود می نویسد. نمی تواند اشیای کوچک )پاک کن ریز، تراش کوچک، نخ( را در دست بگیرد و با آن ها کار کند. دگمه های لباسش را نمی تواند ببندد و یا به سختی موفق به انجام اینکار می شود ) نسبت به همسالان( و… . بنابراین بسیار مهم است که مهارت های ظریف کودکان پیش از ورود به دبستان تقویت شود. بازی ها و اسباب بازی های متفاوتی برای تقویت مهارت های حرکتی ظریف و عضلات ظریف انگشتان دست وجود دارند، برای مثال: انواع نخ کردنی ها، انواع چفتوها و چفت شونده ها، سازه ها، پازل ها، اسباب بازی های کوبشی، جا گذاردنی ها، اسباب بازی های با قطعات ریز )برای 3 سال به بالا که خطر قورت دادن اشیا نباشد(، اسباب بازی های پیچی و… .
مهارت های حرکتی درشت از این جهت که به کودکان اجازه حرکت به اطراف و بررسی هر چیزی را که دوست دارند، فراهم می کند، در رشد شناختی آنان تاثیر دارد. همچنین مهارت های حرکتی ظریف به دلیل اینکه تمامی فعالیت های روزانه به آن بستگی دارد اهمیت فراوانی دارد.
کودک برای درک قوانین حاکم بر جهان برای مثال قوانین فیزیک نیاز به مهارت های حرکتی دارد. چگونه؟ بدینصورت که کودک یک توپ کوچک بر میدارد. درون یک قابلمه می اندازد، به صدای آن گوش فرا می دهد. آنرادوباره بر میدارد و روی سرامیک می اندازد، روی فرش می اندازد، می رود و از بالای پله ها پایین می اندازد و بهآن نگاه می کند. در اینجا کودک از طریق بازی می آموزد یک توپ بر روی سطوح مختلف صداهای مختلفی میدهد. توپ همیشه زمین می افتد و با اساس قانون جاذبه آشنا می شود، و اینکه توپ وقتی بر روی پله ها یکییکی زمین می خورد و یا وقتی به زمین می خورد بر می گردد، کودک در حال یادگیری اساس قانون عمل و عکسالعمل، و اصطحکاک است. حتی اگر اسم این قوانین و یا فرمول آن ها را نداند ولی با آنها آشنایی اولیه ای پیدامی کند و به صورت عملی و با آزمون و خطا آن ها را می آموزد.
