اختلال نارسایی توجه/ فزون جنبشی شرایطی را برای فرد ایجاد می‌کند که نمی‌تواند آرام و بدون حرکت بنشیند. رفتارش را کنترل کند و توجه خود را به یک موضوع خاص متمرکز کند. معمولاً این مشکلات قبل از هفت‌سالگی آغاز می‌شوند. والدین ممکن است تا وقتی که فرزندشان بزرگ نشده است، متوجه مشکل او نشوند.
پزشکان نمی‌دانند که علت این اختلال چیست، اما مطالعات عصب‌شناسی ما را به فهم علل و سبب‌شناسی نزدیکتر کرده است. پژوهشگران معتقدند افراد دارای اختلال، فاقد میزان کافی انتقال دهنده‌های عصبی در مغز هستند. این مواد شیمیایی به مغز در کنترل کردن رفتار کمک می‌کند.
میزان شیوع اختلال نارسایی توجه/ فزون جنبشی
از هر 100 دانش‌آموز حدوداً 5 نفر ممکن است دارای این اختلال باشند. پسران سه برابر بیش از دختران مبتلا به این اختلال هستند.
علایم اختلال نارسایی توجه/ فزون جنبشی
الف) بی‌توجهی: افراد بی‌توجه به سختی قادرند فکر خود را برای مدت طولانی بر روی فعالیتی متمرکز نمایند، به طوری که بعد از چند دقیقه از انجام آن فعالیت خسته می‌شوند. تمرکز آگاهانه، تامل و توجه برای سازمان‌دهی و تکمیل وظایف روزمره برایشان بسیار مشکل است.
ب) فزون جنبشی: به نظر می‌رسد افراد فزون جنبش همیشه در حرکتند، نمی‌توانند آرام بنشینند، مرتب راه می‌روند و یا پی‌درپی حرف می‌زنند. آرام نشستن بر روی صندلی در طول درس برایشان ناممکن است. اطراف اتاق پرسه می‌زنند در صندلی‌شان مرتباً جا‌به‌جا می‌شوند، پاهایشان را تکان می‌دهند، به همه چیز دست می‌زنند یا با زدن مداد خود بر روی میز سر و صدا ایجاد می‌کنند. همچنین ممکن است که به شدت احساس بی‌قراری کنند.
ج) تکانشگری: افرادی که بیش از حد تکانشی‌اند به نظر می‌رسد که افکار و واکنش‌های آنی خود را نمی‌توانند قبل از اقدام کنترل نمایند. در نتیجه ممکن است پاسخ سؤال‌ها به طور ناگهانی از دهانشان بپرد و یا اظهار نظرهای نامناسب نمایند و یا بدون نگاه کردن به وسط خیابان بپرند تکانشی بودنشان، انتظار کشیدن را برایشان بسیار سخت می‌کند و مانع می‌شود تا در بازیها نوبت را رعایت کنند. در هنگام عصبانیت ممکن است اسباب‌بازی کودکی را از دستش بقاپند و آن را خراب کنند.
ملاک‌های تشخیص اختلال نارسایی توجه/ فزون جنبشی
نارسایی توجه
1- اغلب از عهده‌ی توجه دقیق به جزئیات بر نیامده یا در تکالیف مدرسه یا سایر فعالیت‌ها از روی بی‌دقتی مرتکب اشتباه می‌شود.
2- اغلب در حفظ توجه بر تکالیف یا بازیها با دشواری مواجه است.
3- اغلب وقتی به طور مستقیم مورد خطاب قرار گیرد به نظر می‌رسد که نمی‌شنود.
4- اغلب از دستورالعمل‌ها پیروی نمی‌کند و از عهده‌ی انجام تکالیف مدرسه و سایر انواع کارها یا وظایف بر نمی‌آید. (که به علت رفتار نافرمانی و یا ناتوانی در فهم دستورالعمل‌ها نیست).
5- اغلب در سازمان‌دهی تکالیف و فعالیت‌ها با مشکل مواجه است.
6- اغلب از درگیر شدن در تکالیفی که مستلزم تلاش ذهنی مداوم است اجتناب می‌کند و بیزاری و بی‌میلی نشان می‌دهد.
7- اغلب بر اثر محرک‌های نامربوط به آسانی دچار حواس‌پرتی می‌شود.
بیش‌فعالی
1- دست‌ها و پاها اغلب بی‌قرار است و در حالت نشسته تکان می‌خورد.
2- در کلاس یا دیگر موقعیت‌هایی که باید یک جا بنشیند، اغلب صندلی خود را ترک می‌کند.
3- اغلب در موقعیت‌های نابجا به حد افراط می‌دود یا بالا و پایین می‌رود.
4- برای شرکت آرام و بی‌سر و صدا در بازیها یا فعالیت‌های اوقات فراغت، اغلب با مشکل مواجه است.
5- اغلب در حال جنب و جوش است و یا به گونه‌ای عمل می‌کند که گویی به وسیله موتوری رانده می‌شود.
6- به حد افراط می‌زند.
تکانشگری
1- اغلب قبل از تمام شدن پرسش‌ها پاسخ‌می‌دهد.
2- منتظر نوبت ماندن، برایش دشوار است.
3- اغلب مزاحم کار دیگران می‌شود.
تذکر: مشخصه‌ی اختلال نارسایی توجه/ فزون جنبشی داشتن یا بیش از شش مورد از نشانه‌های نارسایی توجه، بیش‌فعالی و تکانشگری است به گونه‌ای که دست کم برای شش ماه دوام داشته باشد.
درمان اختلال نارسایی توجه/ فزون جنبشی
دارو درمانی: برای درمان کودکان با نارسایی توجه/ فزون جنبشی از داروهای محرک به خصوص ریتالین و آمفتامین (دکسدرین) استفاده می‌شود.
رفتار درمانی: روش‌های تغییر رفتار بیشتر برای کودکانی به کار می‌رود که مشکل اساسی آن‌ها نابه هنجاری‌های رفتاری است. اما در بسیاری از موارد اختلالات یادگیری، تکنیک‌ها و روش‌هایی از تغییر رفتار چون شرطی شدن، بازی نقش‌ها، الگوهای رفتاری، اقتصاد تپه‌ای و موسیقی درمانی را می‌توان همراه روش‌های ویژه‌ی آموزشی و تربیتی به کار برد.
رژیم غذایی: در رژیم غذایی این کودکان استفاده از موادی از قبیل کاکائو، مواد غذایی با افزودنی‌های غیر طبیعی، رنگ‌های غیر مجاز خوراکی، غذاهایی که دارای مواد نگهدارنده هستند حذف و مواد غذایی از قبیل میوه‌جات تازه، سبزیجات و لبنیات و مواد پروتئینی و موادی که دارای قند طبیعی می‌باشند توصیه می‌گردد.
شاید این موضوعات را نیز بپسندید ⇓