بسیاری از اوقات مشکلات یادگیری دانش آموزان ناشی از ضعف مهارت های بینایی آنها از قبیل: دقّت و تمیز دیداری است.
تمیز دیداری؛ یعنی، قدرت برقراری تفاوت میان دو محرّک براساس ویژگی های معیّن.
کودکی که تفاوت میان «ک» و «گ» را نمی شناسد هنگام دیدن هریک از این دو حرف ویژگی های بخصوص آنها را تشخیص نمی دهد، همچنین درمورد حروف مشابه دیگر مانند:ب- ت/ س- ش/ ع- غ/ ح- خ/و…قادر به تشخیص از یکدیگر نبوده وآنها را با هم اشتباه می گیردو یا ممکن است نتواند میان جفت کلمه هایی چون«یاران» و«باران» تفاوت قایل شود.
این کودکان باید تفاوت هایی که سبب تفکیک (ج- ح/ ت- ب/ د- ذ/ ک- گ/ ف- ق/و…)می شود را بیاموزند. آن عدّه ای که از آموختن این اختلاف ها عاجزند بی تردید در یادگیری پاره ای از مفاهیم ریاضی، خواندن، نوشتن و بخصوص دیکته نویسی با دشواری روبرو خواهند بود.
مشکلات تمیز دیداری را می توان در کودکان کم سال تر نیز مشاهده کرد. ناتوانی مقایسه ی اندازه ها، اشکال یا اجسام گوناگون نشانگر وجود مسائل تشخیص دیداری است.
این کودکان ممکن است در دقّت بینایی نیز، دچار مشکل باشند.
دقّت دیداری که از فرآیندهای شناختی و پایه یادگیری در انسان می باشد، عبارتست از:قدرت تمرکز بینایی کافی بر کاری برای جایدهی آن در مغزو دریافت ویژگی های اساسی وجزئیات آن(ناتوانی های یادگیری جیمز.ا.مک لافلین؛ جرالد والاس.)
کم یا زیاد گذاشتن حروف، دندانه ها، نقطه ها، سرکش ها، تشدید و… به احتمال زیاد ناشی از مشکلاتی در دقّت و توجّه بینایی می باشد.
تمرینات پیشنهادی بهبود دقت و تمیز بینایی
تعدادی مهره های رنگی تهیه کرده و ابتدا مهره ها را روی میز بریزید تا کودک بی دقت به آنها نگاه کند چند مهره را کم و یا زیاد کنید و از کودک بخواهید که به شما بگویید چه تغییری رخ داده است؟ از دانش آموز بخواهید تصاویر ناقص را کامل کند.
به دانش آموز دو تصویر مشابه( که فقط در برخی جزییات با هم متفاوت هستند) نشان دهید و از او بخواهید تفاوت آنها را بگوید. از دانش آموز بخواهید با استفاده از نقشه ،محلهایی را که از او می پرسید به شما نشان دهد. نخ کردن مهره های رنگی بصورت یکی در میان و…
از دانش آموز بخواهید جملات ناقص را به دلخواه خود کامل کند.مثال: من دیروز………… بریدن شکلهای مختلف و چسباندن تصاویر توسط دانش آموز.
چند وسیله کمک آموزشی و… را به کلاس بیاورید و به دانش آموزان نشان دهید سپس از دانش آموزی که بی دقت است بخواهید تا چشمانش راببندد و اشیاء را لمس کند ونام اشیاء را به شما بگوید. افزایش دقت و تمرکز با گوش دادن به صداهای مختلف و یادداشت کردن آنها توسط معلم روی تابلو.
مجموعه بشنو و پیدا کن جهت تقویت حافظه شنیداری ،افزایش دقت . بازی با اعصاب سنج: پرورش دقت وتوجه ،هماهنگی چشم ودست استفاده از مینی بسکتبال تقویت دقت و،هماهنگی چشم ودست . استفاده از دارت جهت هماهنگی چشم ودست ودقت.
چند تصویر به دانش آموز نشان دهید و سپس آنها را پنهان کنید واز دانش آموز بخواهید به شما بگوید چه دیده است؟ کلماتی را از متن دروس تهیه کرده و از دانش آموز بخواهید برای آنها تشدید ویا سرکش و…بگذارد. متنی را تهیه کنید و نقطه های کلمات آن را بردارید و از دانش آموز بخواهید نقطه ها را بگذارد. این کار را هم روی تخته کلاس می توانید انجام دهید و هم به صورت تایپ می توانید در اختیار دانش آموزان قرار دهید. از دانش آموز بخواهید جملات در هم ریخته را مرتب کند.
از دانش آموز بخواهید کلماتی را که بیان می کنید بعد از شما تکرار کند.مثال: خانه-میز-لباس(مثال عددی: 6-8-9 سپس کلمات را کم کم به 7 کلمه و یا 7 عدد برسانید .(جهت تقویت دقت و حافظه).
نوشتن صداهای اول و یا آخر کلمات و جمله سازی با آنها.مثال: آب صدای آخر آن (ب) است و دانش آموز میبایستی مثلا بنویسد(بار).وسپس با آن جمله بسازد.
چشمان دانش آموز را ببندید و از سایر دانش آموزان بخواهید او را صدا بزنند.کودک می بایستی به طرف جهت صدا برود.
چند تصویر را بصورت مرتب روی میز بچینید و سپس از دانش آموز بخواهید با دقت به آنها نگاه کند وچشمانش را ببندد.سپس جای یک و یا دو تصویر را عوض کنید تا دانش آموز به شما بگوید جای کدام تصاویر عوض شده است
از دانش آموز بخواهید نام اشیاء داخل کلاس ،نام مدیر و معاون مدرسه،نام چند نفر از دوستان،آدرس و تلفن منزل،شماره تلفن همراه پدر دانش آموز،و…را برای شما بنویسد.
تصویری را به دانش آموز نشان دهید و سپس آن را پنهان کنید.دانش آموز میبایستی جزییات تصویر را برای شما بگوید
کلماتی را به دانش آموز دهید و از او بخواهید حد اقل 3 جمله برای آن بنویسد.
شمارش معکوس توسط دانش آموزان ویا برعکس حرف زدن مثل:این زنگ علوم داریم=داریم علوم زنگ این
زمانی که تمرکز دارند آنها را تشویق کنید.
چند جمله روی تابلو بنویسید و یک کلمه اضافه هم در آن بنویسید و از دانش آموزان بخواهید که کلمه اضافی را پیدا کنند مانند:زنگ بعد روز ریاضی داریم.کلمه اضافی (روز) است
خلاصه نویسی و تعریف مطلب ویا داستان توسط دانش آموز.
لب خوانی کلمه هایی را که معلم به صورت شمرده بیان می کند توسط دانش آموز. اگر این کلمات از وسایل داخل کلاس باشند بهتر است
نوع پوشش و لباس دانش آموزان نیز بر ضعف دقت آنان موثر است مثلا پوشیدن لباس هایی که جلوی تحرک دانش آموز را میگیرد و یا لباسی که خیلی تنگ و یا خیلی گشاد است.
