4 مرحله درمان اختلال خواندن به روش فرنالد
درمان خواندن “روش فرنالد”
شیوههای چند حسی آموزش خواندن معمولا در تلاش است تا مهارتهای خواندن را از طریق انگیزههای شنیداری، دیداری، حرکتی و لامسهای رشد دهد. با توجه به مشکلات گوناگونی که در خواندن کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری دیده میشود، این شیوها تا اندازهای در این زمینه مورد توجه بوده است.
روش درمانی آماده شده توسط فرنالد (1943) با تکنیکهای چند حسی تقریبا متـرادف شناخته شده است. شیوهی فرنالد به واقع از به هم پیوستن چهار مرحله تشکیل شده است که کودک با گذراندن آنها از مرحله بازشناسی کلمه تا مطالعهی گسترده کتابها و سایر مطالب خواندنی به پیش میرود. اصولا این شیوه به دنبال آموزش و یادگیری کل کلمه است.
مرحلـهی اول: کودک کلمهای را که میخواهد فرا بگیرد برمیگزیند. مربی لغت مورد نظر را با خطی درشت روی کاغذ یا تابلو مینویسد، کودک با چشم لغت را ردیابی کرده و بعد حروف را از ابتدا با انگشتانش لمس میکند و به جلو میرود. مربی با لمس هر هجا شیوهی تلفظ آن را به کودک میآموزد. کودک این عمل را تا هنگامی که بتواند کلمه را به عنوان جزئی از حافظهاش بر روی کاغذ بیاورد، تکرار میکند. مربی هر کلمه تازهای را که کودک یاد میگیرد، بر روی کارتی مینویسد و به صورت الفبایی در جعبهای بایگانی میکند. پس از این که کودک بر مجموعهای از کلمات تسلط پیدا کرد، (چیزی شبیه بانک کلمات)، مجموعهسازی و بازسازی مجدد را تمرین میکند. به این معنی که کلمه را میبیند (بینایی)، آن را میخواند (زبان-شنوایی) و مینویسد (حرکتی-لامسه). سپس از کودک خواسته میشود تا با استفاده از این کلمات داستانی بسازد. مربی معمولا داستان وی را تایپ میکند.
مرحلـهی دوم: این مرحله اصولا شبیه مرحله اول است، بجز آن که دنبال کردن کلمهها با انگشت دیگر وجود ندارد. کودک کلمههایی را که به معلم دیکته کرده است میآموزد و آنها را در داستانهایی به کار میگیرد. در خلال این مرحله طول داستانها معمولا افزایش مییابد.
مرحله سوم: در طی این مرحله کلمهها دیگر روی کارت نوشته نمیشود. کودک کلمههایی را که به معلم دیکته کرده است میآموزد و آنها را در داستانهایی به کار میگیرد. بر طول داستانها همچنان افزوده میشود.
مرحله چهارم: در این مرحله کودک تشویق میشود تا با تعمیم کلمههایی که از پیش فرا گرفته است کلمههای تازه را بیاموزد. مثلا کلمه “بار” را قبلا یاد گرفته و برای آموزش کلمه”باغ” از کلمه “بار” که دو صدای اول آنها با هم یکی هستند استفاده میکند. کودک آموزش میبیند که پیش از خواندن متن و فراگیری کلمههایی که اطلاعات در اختیار میگذارد مروری سطحی از متن داشته باشد.(کرک،چالفانت،1377)