1. املا تقریری – (که سال ها گفتند و ما نوشته ایم و هنوز هم ادامه دارد.) 2. املای تصویری – که به صورت کلمه نویسی، جمله سازی و یا داستان نویسی به کمک تصاویر می باشد. 3. املای گروهی – که به چند صورت می توان انجام داد: الف- دانش آموزان به گروه های چند نفره تقسیم می شوند و از هر گروه خواسته می شود متنی را آماده کنند از متن هر گروه قسمت هایی را انتخاب کرده و به صورت متن پیوسته دیکته گفته شود. ب- دانش آموزان را به گروه های 2 الی 3 نفری تقسیم کرده و از هر گروه یک نفر املا را می نویسد و اعضای دیگر در نوشتن صحیح کلمات با او همکاری می نمایند امتیاز نویسنده ی املا برای همه ی گروه منظور می گردد. پیشنهاد می شود نویسنده ی املا دانش آموز ضعیف گروه باشد و بین دو دانش آموز دیگر قرار گیرد. ج- معلّم املا را می خواند و هر یک از اعضای گروه یک خط را می نویسند. (خطّ اوّل را نفر اوّل، خطّ دوم را نفر دوم و…) د- گروه های کلاس به هم دیکته بگویند و بعد آن را تصحیح نمایند. 4. املای تخته ای 5. املا به صورت کلمه سازی: الف- با حروفی که معلّم می دهد بچّه ها با آن یک یا چند کلمه می سازند. ب- معلّم با هجاها (ترکیباتی) که می گوید دانش آموز یک یا چند کلمه بسازد. 6. املا به صورت جمله سازی – با کلمات مختلف جمله بسازند. 7. املای کامل کردنی- که به صورت تکمیل جاهای خالی به صورت کلمه نویسی، گذاشتن علائمی مثل تشدید و یا گذاشتن سرکج می باشد. 8. املای کارتی: به هر گروه در کلاس یک کارت داده، (کلماتی در کارت ها نوشته شده است که ارزش املایی دارند و یا دانش آموزان در نوشتن آن ها مشکل دارند) دانش آموزان در یک زمان معیّن کلمات روی کارت ها را با دقّت نگاه کرده و پس از گرفتن کارت ها هرچه را که در ذهن دارند به صورت گروهی در دفتر خود بنویسند (می توان به صورت انفرادی و یا گروهی این کار را انجام داد.) 9.املای معلّم ساخته 10. املای ذهنی_ با خواندن بخشی از درس (از قبل) همان متن را با تمام علائم و نشانه ها در دفتر خود بنویسند. 11. روش بگرد و پیدا کن _ اگر دانش آموزان در نوشتن کلمات و یا حروفی دچار مشکل هستند (حروف چند شکل و یک صدا و یک شکل و چند صدا) را از داخل متن و یا کتاب پیدا کرده و بنویسند. 12.کلمات هم خانواده_ با دادن یک کلمه، هم خانواده های آن را بنویسند. 13.املای کلمات مخالف- مخالف کلمه هایی را که به آن ها داده می شود بنویسند. 14. املا به خانواده_ دانش آموز متنی را به خانواده املا بگوید که این امر علاوه بر تسلّط در روخوانی موجب دقّت در شناسایی کلمات می گردد. 15. املای بی نقطه متنی را که تمام نقطه های آن پاک شده در اختیار دانش آموزان قرار می دهیم آن ها باید نقطه ها را در جای مناسب قرار دهند. 16. املای بریده از روزنامه و یا مجلّه و.. دانش آموز حروف یا ترکیب و یا کلمه های خوانده شده را از روزنامه پیدا کرده و با قیچی بریده و با آن کلمه یا جمله می سازد و در دفتر می چسباند در پایان می تواند با خطّ زیبا آن را یک بار بنویسد. 17. نوشتن کلماتی که صدای اوّل و آخر آن ها مثل هم است. 18. املای شنی – دانش آموز املا را در سینی و یا صفحه ای که از شن پوشانده شده است می نویسد. 19. املا در فضا (هوا) – به کمک انگشتان و یا وسیله ای دیگر املای کلمات خواسته شده را در هوا می نویسد. 20. املای آبکی- در یک ظرف کوچک یا بطری که سر آن سوراخ می باشد مقداری آب می ریزند و سپس کلماتی را که معلّم می گوید بچّه ها روی زمین می نویسند. 21. املای سفره ای روی یک سفره ی سفید با ماژیک وایت برد می توانند املا بنویسند و به کمک دستمال کاغذی پاک کنند. 22.مرتّب کردن کلمه ها به ترتیب حروف الفبا 23. پیدا کردن غلط های املایی با توجّه به متن کتاب 24. نوشتن املا به کمک خمیر 25.تکمیل بخش های یک کلمه و ساختن کلمه کامل ما +………. = ……. 26. مرتّب کردن کلمات پراکنده 27. نوشتن پاسخ پرسش ها 28.مقایسه ی کلمات نوشته شده و نوشتن شباهت ها و تفاوت های آن ها مانند: خواست خاست می گذارد می گذارند 29. املای دانش آموز به معلّم 30. املا به صورت تداعی معانی: در این املا معلّم با گفتن یک کلمه از دانش آموزان می پرسد با شنیدن این کلمه به یاد چه چیزهایی می افتند آن ها را بنویسند. 31 – خلاصه کردن یک متن و یا نوشتن نتیجه ای که از یک داستان می گیرند. 32. تکمیل یک متن و یا داستان نیمه تمام 33. املای ترکیبی- دانش آموز و یا معلّم چند کلمه از درس انتخاب کنند و دانش آموزان با آن کلمه ها داستان بسازند. 34. املا به صورت جمله توسّط معلّم خوانده شده و کلمه هایی که در این متن توسط معلّم دو بار تکرار می شود را دانش آموزان بنویسند.
روش های متنوّع در آموزش املا
منابع : تجارب شخصی ، راهنمای آموزش املا، انشا و دستور زبان فارسی – جواد محقّق نیشابوری ، مجلّات رشد آموزش ابتدایی ، ✔️روش تدریس دکتر جواد فتح آبادی درج شده در سایت پاکدلها
