فراموشی با مراحل حافظه رابطه تنگاتنگی دارد. اگر در هر یک از این سه مرحله خطایی صورت و مطالب آموخته شده یا وقایع و چیزها به خوبی بازیابی نخواهند شد.
برای مثال اگر برای در نام فردی که با او آشنا شدید را نمی توانستید به یاد بیاورید این احتمال وجود دارد که این ناتوانی ناشی از وقوع خطا در هر یک از سه مرحله مورد نظر باشد. امروزه اغلب پژوهش ها درباره حافظه هدفشان این است که عملیات ذهنی هر یک از این مراحل را مشخص کنند و توضیح دهند که چگونه ممکن است در هر یک از این عملیات اشکالی پیش آید و به خطای حافظه منجر شود.
در نظریه های حافظه – فراموشی ناشی از وقوع خطا در یک یا چند مرحله از این مراحل سه گانه شناخته می شود. با آگاهی به این موضوع که اطلاعات در حافظه بلند مدت برای همیشه باقی می ماند و هیچ وقت از بین نمی رود. بنابراین فراموشی و عدم به خاطر آوری اطلاعات به دلیل زوال آن اطلاعات نیست بلکه به دلیل عدم دسترسی ما به آن اطلاعات است. عدم دسترسی به اطلاعات – تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون تداخل اطلاعات – عوامل متأثر از بافت عوامل هیجانی و… است.
تداخل یک ویژگی ساختاری است که باعث سردرگمی اطلاعات حافظه می شود.
اولین کسی که در زمینه فراموشی کوشش روش داری انجام داده ابینگهوس است. بر اساس مطالعات وی – رابطه بین یادگیری و یادآوری – یک رابطه خطی است به این معنی که هر چقدر زمان بیشتری برای یادگیری صرف شود میزان یادآوری هم بیشتر خواهد بود. اما بین گذشت زما فراموشی رابطه خطی وجود ندارد، یعنی با گذشت زمان میزان فراموشی افزایش پیدا نمی کند. د دیدگاه جدید یادگیری شبکه ای است نه خطی.
درباره علل فراموشی ۳ نظریه وجود دارد:
١- نظریه گذشت زمان: هر مطلبی که وارد حافظه می شود ردی از خود به جای می گذارد. فراموشی به این دلیل رخ میدهد که ردهای حافظه به تدریج پاک می شود یا از بین می رود مثل پاک شدن دستخط در برابر نور خورشید
۲- نظریه تجزیه اطلاعات: طرفداران این نظریه معتقدند که ردهای حافظه از بین نمی رود یا دچار وقفه نمی شود بلکه به به اجزای کوچکتری تقسیم می شود. چون ردهای حافظه کلیت و یکپارچگی خود را از دست میدهد قابل یادآوری نیست و فراموشی رخ میدهد.
٣- نظریه تداخل: فراموشی به دلیل مداخله ردهای حافظه با رویدادهای دیگر است. در این نظریه ردهای حافظه از بین نمی روند بلکه وجود دارند منتهی در اثر تداخل با اطلاعات دیگر حافظه به راحتی قابل تفکیک نیست. این نظریه مقبولیت بیشتری دارد.
انواع تداخل
١- تداخل پس گستر: فراموشی اطلاعات قبلی به دلیل ورود اطلاعات جدید. مثل خواندن درس تاریخ با اجتماعی
۲- تداخل پیش گستر: یادگیری های قبلی مانع از یادگیری های اطلاعات جدید می شود. مثل آموزش یک معنا یک لغت یا نظریه در علوم روانشناسی و کاربرد آن لغت در علوم مدیریت
راهبردهای عمومی برای تقویت حافظه و کاهش فراموشی
١- خوردن غذاهای سالم : سبزی و میوه هایی که حاوی آنتی اکسیدان ها هستند تأثیر بسزایی در ا تقویت حافظه دارند از جمله: انواع توت ها – انواع مرکبات – اسفناج- هویج – گوجه فرنگی- سیب زمینی شیرین و…
۲- ورزش مخصوص ورزشهای قلبی – عروقی
٣- ورزش دادن فکر: مانند حل کردن جدول – شطرنج – مطالعه – یادگیری زبان جدید و …
۴- استفاده از مکمل های تقویت کننده حافظه مانند: روی- اسید فولیک و ویتامین B
۵- مرور و تکرار در کمتر از ۲۴ ساعت
۶-سازماندهی مطالب : نظم و ترتیب دسترسی به اطلاعات را روان تر می کند. – تصویر سازی ذهنی ( به تصویر در آوردن اطلاعات موجود در حافظه)
