آن نوع ارزشیابی که به منظور کشف مشکلات یادگیری دانش آموزان و نواقص آموزش معلم‌انجام می شود تا با اقدام به موقع معلم روبه رو گردند، ارزشیابی تکوینی نام دارد.
این ارزش طول دوره آموزش، یعنی زمانی که فعالیت آموزشی معلم در جریان و یادگیری دانش آموزان در حال تکوین با شکل گیری است انجام می شود. به همین دلیل به آن نام ارزشیابی تکوینی داده اند
بنابر این، معلم با استفاده از ارزشیابی تکوینی می تواند در زمانی که هنوز امکان رفع مشکلات یادگیری دانش آموزان و برطرف کردن نواقص روش آموزشی خود او میسر است به انجام دادن چنین کاری اقدام کند.
در ارزشیابی تکوینی، در پایان هر واحد درسی، یک آزمون دقیق و مختصر که حاوی هدفهای آن واحد است اجرا می شود و بر اساس نتایج حاصل معلوم می گردد که یادگیرندگان ای از هدفهای آموزشی را یاد گرفته اند و در یادگیری کدام یک از هدفهای آموزشی ناموفق مانده اند تا معلم پیش از پرداختن به واحد درسی بعدی، به رفع نواقص یادگیری دانش آموزان در واحد فعلی بپردازد.
ضمنا معلم با مراجعه به نتایج این آزمونها از مشکلات روش آموزشی خود نیز مطلع می شود و پیش از آغاز آموزش واحد بعدی به رفع آن مشکلات اقدام می کند.
برای بهره گیری کامل از نتایج ارزشیابی تکوینی، بیان هدفهای آموزشی به صورت دقیق ضروری است. برای اینکه معلم بتواند در جریان یادگیری توفیق دانش آموزان در رسیدن به هدفهای مشخص واحدهای متوالی درس را ارزشیابی کند، باید آنها را به طور دقیق بیان نماید تا در موقع برخورد دانش آموزان با مشکل به سادگی آن مشکل ها را تشخیص دهد و برای رفع آنها بکوشد.
